Miałam napisać o Dniu Niepodległości. O tym francuskim, 14 lipca, i o tym amerykańskim, 4 lipca. Ale nie dziś. W Nicei spędziłam kiedyś cały semestr, a z Promenade des Anglais łączą się moje najpiękniejsze wspomnienia. I dlatego trudno mi nie myśleć o tym, co stało się tam w czwartek. 🙁 Właśnie w Dzień Niepodległości. Może w takim razie przybliżę Wam symbole Francji (les emblèmes de la France). Myślę, że dobrze poznać je trochę lepiej.
Hymn Francji
Hymnem Francji jest Marsylianka (La Marseillaise). Skomponowano ją w 1792 roku (jej pierwotny tytuł to Pieśń wojenna Armii Renu) i wykorzystano po raz pierwszy przez mieszkańców Marsylii biorących udział w walce o pałac Tuileries w Paryżu. 14 lipca 1795 roku uznano Marsyliankę za hymn narodowy (l’hymne national). Potwierdzono to później w konstytucjach Republiki Francuskiej z 1946 i 1958 roku. Marsylianki możecie posłuchać tutaj, a jej słów nauczyć się tutaj.
Flaga Francji
Trójkolorowa flaga (le drapeau tricolore) została zatwierdzona przez Konwent w 1794 roku. Wywodzi się ona od trójkolorowej kokardy, którą król Ludwik XVI miał przypiąć, gdy udawał się na spotkanie do paryskiego ratusza, trzy dni po zdobyciu przez paryżan Bastylii. Kokarda ta miała symbolizować unię monarchy (kolor biały to kolor królewski) z ludem Paryża (kolory niebieski i czerwony to właśnie kolory francuskiej stolicy). Kolor niebieski (bleu) znajduje się po lewej stronie, przy drzewcu flagi, kolor biały (blanc) w środku, a kolor czerwony (rouge) – po stronie prawej.
Zgodnie z Konstytucją Republiki Francuskiej trójkolorowa flaga jest jedynym oficjalnym symbolem narodowym Francji (Francja nie ma oficjalnego godła). Poniżej przedstawię Wam jednak także symbole nieoficjalne (choć oczywiście powszechnie rozpoznawane).
Marianna
Marianna (Marianne) – kobieta w czapce frygijskiej – jest alegorią Wolności (Liberté) i Republiki. Często uosabia Republikę Francuską w sztuce – na wielu obrazach, w rzeźbach i przedstawieniach, ale także np. na znaczkach pocztowych. Czapka frygijska (le bonnet phrygien) była symbolem wolności – nosili ją wyzwoleni niewolnicy w Grecji i Rzymie, później zapożyczyli ją rewolucjoniści z południa Francji. Chyba najbardziej znanym obrazem przedstawiającym Mariannę jest namalowana przez Eugène Delacroix w 1830 roku Wolność wiodąca lud na barykady (La Liberté guidant le peuple). Warto przy okazji zapamiętać, że siejąca kobieta w czapce frygijskiej, przedstawiana na znaczkach i monetach, ma swoją własną nazwę (la Semeuse).
Wolność, Równość, Braterstwo
To dewiza Republiki Francuskiej (la devise de la République), również wymieniana przez francuską konstytucję i na pewno Wam znana (Liberté, Égalité, Fraternité). Znalazła się ona w oficjalnym logotypie używanym przez rząd francuski oraz ministerstwa i ambasady Francji. W logotypie tym oprócz powyższej dewizy znajduje się trójkolorowa francuska flaga, w której środkowy, biały pas ma kształt profilu Marianny.
Rózgi liktorskie
To być może najmniej znany symbol Francji. Można znaleźć go na przykład na francuskich paszportach. Rózga liktora (le faisceau de licteur) to wiązka długich, cienkich gałązek, przymocowanych rzemieniami (des lanières) do siekiery (la hache). Wiązka ta była w czasach rzymskich atrybutem liktora, niższego funkcjonariusza ochrony urzędników. Wiązkę przykrywa tarcza (le bouclier) z literami R i F (les initiales de la République française). Cały motyw otaczają gałązki dębu (des branches de chêne), symbolu sprawiedliwości (la justice), i drzewka oliwnego (des branches d’olivier), symbolu pokoju (la paix). Wiązka symbolizuje też jedność i niepodzielność Francji. Takie wiązki często pojawiają się w symbolice heraldycznej. Nawet nazwa „faszyzm” pochodzi od włoskiego fascio oznaczającego właśnie wiązkę.
Kogut galijski i inne symbole Francji
Kogut galijski (le coq galuois) był symbolem Galii i celtyckich Galów. Następnie przejęli go Frankowie, od których wywodzą się dzisiejsi Francuzi. W języku łacińskim gallus oznaczał zarówno koguta, jak i Celta (Gala). Możliwe więc, że symbol ten wziął się z prostej gry słów.
I to tyle, jeśli chodzi o najważniejsze symbole Francji. Oczywiście, możecie znaleźć ich dużo więcej – w zależności od okresu historycznego (np. lilie burbońskie) czy Waszych zainteresowań (np. kulinarnych?). Więcej na temat oficjalnych symboli możecie też przeczytać tutaj. Ja chciałabym tylko, żebyście zwrócili jeszcze uwagę na piosenkę En passant par la Lorraine. Podobno śpiewano ją już we Francji w XVI wieku. Ciekawe jest to, że w 1885 roku została ona zmodyfikowana i wprowadzona do francuskich szkół (w celu ujednolicania języka francuskiego, a także edukowania dzieci w duchu patriotycznym). Jakiś czas później została przejęta przez francuską armię w charakterze marszu wojskowego. Posłuchajcie.
A kilka słów o wspomnianym wcześniej Dniu Niepodległości znajdziecie w tym poście.
