Rok przestępny to taki, w którym pojawia się dodatkowy dzień – 29 lutego. Dodanie tego dnia umożliwia dopasowanie roku kalendarzowego do roku zwrotnikowego. Ten z kolei związany jest z ruchem obiegowym Ziemi wokół Słońca. Ciekawe jest to, że choć oficjalnie w kalendarzach co cztery lata dodawany jest właśnie dzień 29 lutego, to tradycyjnie „wsuwa się” jeden dzień między 23 a 24 lutego, co ma wpływ na daty niektórych obchodów kościelnych. W starożytnym Rzymie powtarzano po prostu dzień 24 lutego. Jeszcze jedną ciekawostką może być… 30 lutego! 🙂 Więcej o samym roku przestępnym możecie przeczytać tutaj, ja natomiast dzisiaj chciałabym się skupić na jego nazwie – po polsku i w innych językach.
Rok przestępny po polsku
Nazwa roku przestępnego wzięła się od czasownika „przestąpić”, czyli „przekroczyć” – rok ten przekraczał bowiem zwykłą miarę dni o jeden dzień (więcej znajdziecie na stronie Polskiego Radia).
Z rokiem przestępnym wiąże się też termin „interkalacja” (zapamiętajcie go, bo przyda się Wam za chwilę!), który oznacza dodanie w roku kalendarzowym dodatkowej doby, tygodnia albo miesiąca (z łacińskiego intercalatio, czyli „wsunięcie”, „włączenie”).
Rok przestępny po angielsku
W języku angielskim na rok przestępny mówimy leap year. Czasownik leap oznacza „skakać”, a czasownik frazowy leap over, od którego wzięła się nazwa roku przestępnego, oznacza „przeskakiwać”. Chodzi o to, że w kalendarzu gregoriańskim, którym posługujemy się obecnie, konkretny dzień (np. 1 stycznia) co roku wypada w kolejny dzień tygodnia – np. w 2014 roku 1 stycznia wypadł w środę, w 2015 – w czwartek, w 2016 – w piątek, a w 2017 – no właśnie… Ponieważ 2016 rok jest rokiem przestępnym, to w 2017 roku 1 stycznia zamiast wypaść w sobotę, „przeskoczy” na niedzielę.
Aha, możecie też spotkać się (choć dużo rzadziej) z określeniami intercalary year (z łaciny: intercalare, czyli mniej więcej: „wsunąć coś pomiędzy”) lub bissextile year (łacińską nazwę bissextilis stosowano w starożytnym Rzymie właśnie dla powtórzonego dnia 24 lutego – ponieważ ten „pierwszy” 24 lutego nazywany był sextus Kalendas).
Rok przestępny po niemiecku
W języku niemieckim rok przestępny nazywany jest das Schaltjahr. To pojęcie pochodzi z kolei od rzeczownika die Einschaltung (jego synonim to die Interkalation), który w kontekście kalendarzowym oznacza „włączenie” do kalendarza dodatkowej jednostki czasu (dnia, tygodnia, miesiąca).
Rok przestępny po francusku
Francuzi nazywają rok przestępny l’année bissextile, czyli używają terminu pochodzącego od stosowanej przez starożytnych Rzymian łacińskiej nazwy powtórzonego 24 lutego (dokładnie nazwa ta brzmiała po łacinie: bis sextus dies ante calendas martii, czyli „podwójny szósty dzień przed pierwszym dniem marca”).
Rok przestępny po hiszpańsku
Także w języku hiszpańskim używany jest zwrot el año bisiesto, czyli termin wywodzący się z łaciny i oznaczający rok, w którym powtarza się dzień 24 lutego.
Rok przestępny po włosku
A i Włosi nas tutaj nie zaskoczą. Także i oni – tak jak Francuzi i Hiszpanie – posługują się terminem anno bisestile. Co więcej, współczesny język włoski zawiera łacińskie słowa intercalare („wstawić”, „wsunąć”, „włączyć”) i intercalazione („wstawienie”, „wsunięcie”, „włączenie”), które odnoszą się właśnie do umieszczania w kalendarzu dodatkowych dni.
Rok przestępny po rosyjsku
Co jednak bardzo ciekawe, także i w języku rosyjskim, który jest językiem słowiańskim, a nie – romańskim, rok przestępny to високо́сный год. Zatem i ta nazwa nawiązuje do łacińskiego bis sextus!
Jeśli znacie jakieś ciekawe historie związane z rokiem przestępnym, podzielcie się nimi! A my już dziś składamy serdeczne życzenia urodzinowe tym, którzy prawdziwe urodziny obchodzą raz na cztery lata… 🙂
