W tym artykule dowiedzieliście się, co w nauce greckiego może sprawić Wam trudności, a co przyjdzie Wam łatwo. Jeśli zatem – mimo oczywistych wyzwań, jakie stawia przed uczącymi się język grecki, podjęliście decyzję o nauce, to pewnie teraz zastanawiacie się, jak się uczyć. Oczywiście najlepszym scenariuszem na naukę jest dołączenie do regularnego kursu. Jeśli jednak nie macie na to czasu lub środków, to czeka Was samodzielna nauka języka greckiego. A ta do łatwych nie należy… Wynika to w szczególności z posuchy, jaka panuje na polskim rynku pomocy do nauki greckiego – dobrych materiałów właściwie nie ma. Na szczęście dla osób zakochanych w Grecji i jej języku nie jest to przeszkodą 😄. Nawet przy tak ubogiej ofercie samodzielna nauka języka greckiego jest jak najbardziej możliwa. I w tym artykule Wam to udowodnię.
Samodzielna nauka greckiego – źródła tradycyjne (papierowe)
Rozmówki
Pozwolę sobie zacząć dość nietypowo, bo od… rozmówek. Wydaje się, że daleko im do materiałów służących do samodzielnej nauki języka greckiego, ale nic bardziej mylnego! Geniusz rozmówek polega na tym, że macie w nich podane całe frazy. Możecie więc zacząć komunikować się od razu i poznawać strukturę języka intuicyjnie. Jeśli owe frazy utrwalicie sobie np. za pomocą metody fiszek (o której zaraz napiszę więcej), to bez problemu zamówicie sałatkę choriatiki i ouzo!
Obecnie, w mojej opinii, najlepszą pozycją są rozmówki Dogadaj się po grecku Żanety Barskiej. Oprócz bardzo życiowych zwrotów zawierają bowiem wartościowe informacje kulturowe, np. dotyczące najczęstszych gestów, jakie wykonują Grecy. Duży plus daję też za liczne wskazówki gramatyczne. Książeczka wychodzi przez to nieco poza typowe rozmówki, ale robi to w najlepszy możliwy sposób i stanowi tym samym swoisty „wstęp do Grecji” w ogóle!
Podręczniki
Jeśli nie satysfakcjonują Was rozmówki, to samodzielna nauka języka greckiego może rozpocząć się tradycyjnie – od kursu podręcznikowego.
Podręczniki po polsku
Po polsku wybór jest niewielki. Możecie sięgnąć po pozycję Barbajorgos. Książka do nauki języka nowogreckiego (prof. Małgorzaty Borowskiej). Niestety w tym podręczniku od razu rzucają się w oczy stosunkowo dziwne i mało użyteczne zwroty. Przykładowo: w jednej z pierwszych lekcji pojawia się fraza κατάματα [katámata] – „prosto w oczy” 🙃. Polecam raczej tym, których interesuje nieco bardziej “uczony” język, i których ambicją jest docelowo czytanie poezji greckiej w oryginale. Podręcznik obecnie nie jest dostępny w sprzedaży, ale bez problemu znajdziecie go w bibliotekach (już w samej książce pojawiają się jej fragmenty). Jest na rynku jeszcze kilka pozycji po polsku, ale ponieważ z nich nie korzystałem, więc nie mogę ich polecić. Ja zdecydowanie opierałbym się na podręcznikach anglojęzycznych lub nowogrecko-nowogreckich, o których piszę poniżej.
Podręczniki po angielsku
Po angielsku wybór jest nieco większy. Warto rzucić okiem np. na podręcznik Colloquial Greek (wydane przez Routledge). Ta pozycja skupia się na potocznej odmianie języka greckiego. Mimo że momentami jest już nieco przestarzała, to przeważająca większość zaprezentowanych w niej fraz i zwrotów jest nadal obecna w przestrzeni publicznej. Oprócz Colloquial Greek jedną z popularniejszych pozycji jest Complete Greek z serii Teach Yourself. Nazwa w dużej mierze odpowiada rzeczywistości – z pomocą tego podręcznika będziecie w stanie rozpocząć naukę od zera i z czasem osiągnąć poziom swobodnego porozumiewania się z Grekami. Kolejnym podręcznikiem, który warto wziąć pod uwagę, jest Modern Greek. Z niego dowiecie się wiele nie tylko na temat języka, lecz także kultury greckiej.
Podręczniki nowogrecko-nowogreckie
Jeśli jesteście zdeterminowani i chętni do nauki, możecie spróbować zmierzyć się z podręcznikiem nowogrecko-nowogreckim. Tutaj prawdopodobnie najlepszym wyborem będzie trzyczęściowa seria Επικοινωνήστε ελληνικά [epikinoníste eliniká], dosł.: „Porozumiewajcie się po grecku”. Do tej serii mam duży sentyment, ponieważ sam z niej korzystałem. Podręczniki przeprowadzą Was od samych podstaw, a więc prostych powitań, aż do zaawansowanych rozmów o greckim parlamencie. Pierwsza książka została również wydana po angielsku. Może to być dobre wprowadzenie, jeżeli nie chcecie być od razu wrzuceni na głęboką wodę. Tę anglojęzyczną wersję uważam za najlepszy podręcznik do nauki greckiego. Inną, nieco bardziej kolorową alternatywą, jest wielopoziomowy (od A1 do C1) podręcznik ΚΛΙΚ στα ελληνικά [klik sta eliniká] „Klik po grecku”. Liczne ćwiczenia i atrakcyjna szata graficzna skutecznie przyciągają i mogą pomóc w utrzymaniu motywacji.
Fiszki
Osobiście uwielbiam metodę fiszek przede wszystkim dlatego, że jest skuteczna i nie jest czasochłonna. Jeśli ktoś jej jeszcze nie zna, to w telegraficznym skrócie powiem, że polega ona na zapamiętywaniu słówek z dwustronnych kartoników i powtórkach z pudełkiem MEMOBOX. O metodzie przeczytacie tu. Natomiast tego, jaki potencjał kryje pudełko z pięcioma przekładkami, dowiecie się tu.
Ja już na samym początku nauki greckiego świadomie wybrałem metodę fiszek jako wiodące narzędzie. Sam tworzę swoje fiszki – korzystam przy tym z FISZEK in blanco, głównie z pakietów po 1000 kartoników. Przy nauce greckiego przydają mi się również kolorowe FISZKI in blanco, używam ich m.in. do zapamiętywania rodzaju rzeczownika, który często jest inny niż w języku polskim (np. νερό [neró] „woda” jest po grecku rodzaju nijakiego).
Od 1 sierpnia 2022 roku do maja 2023 roku udało mi się “uzbierać” ponad 5300 fiszek i spokojnie (w końcu miałem też w tym czasie inne obowiązki) osiągnąć poziom C1. Obecnie bez problemu rozumiem artykuły w gazetach, podcasty radiowe czy seriale w telewizji. Oczywiście fiszki nie były jedynym narzędziem, jaki wykorzystywałem w toku nauki. Niemniej jednak to dzięki nim byłem w stanie tak szybko nauczyć się słówek, całych fraz, a nawet – gramatyki.
Słowniki
Słowniki służą najczęściej do sprawdzenia jakiegoś słówka, którego akurat nie pamiętamy lub które chcielibyśmy poznać. Jeżeli lubicie wersje papierowe, to warto zapoznać się ze słownikiem polsko-greckim i grecko-polskim wydawnictwa Level Trading. Nie dla wszystkich jednak tego typu materiały do nauki są odpowiednie. Jeżeli macie zamiar korzystać ze słownika szerzej, warto rzucić okiem na słownik tematyczny 1000 Greckich słów(ek) (tego samego wydawnictwa). Przyda się on nie tylko początkującym, lecz także tym, którzy grecki znają już dość dobrze, ale nie wiedzą jak po grecku jest np. karnisz (κουρτινόξυλο [kurtinóksilo], dosł.: „zasłonodrzewo”. Teraz już wiecie 😉.
Samodzielna nauka języka greckiego – źródła internetowe
Słowniki internetowe
Wśród słowników internetowych brak jest dobrze opracowanych merytorycznie pozycji. Chlubnym wyjątkiem jest dość dokładny słownik grecko-polski i polsko-grecki lingea.pl. Można też korzystać ze słowników angielsko-greckich i grecko-angielskich. Tutaj jednym z lepszych jest Word Reference, ponieważ oprócz tłumaczenia jest podany kontekst. Poza tym warto korzystać z Wiktionary – czy to po polsku, angielsku, czy grecku. I choć tłumaczenia nie zawsze są idealne, to często (zwłaszcza w wersji greckiej) otrzymujemy również kontekst.
ellinika.com.pl
Jako pomoc do nauki greckiego dostępną w Internecie śmiało mogę polecić niedawno powstałą stronę ellinika.com.pl. Umożliwia ona ćwiczenie pisania na klawiaturze greckiej oraz sprawdzanie form i odmiany poszczególnych słów. Żałuję, że kiedy ja zaczynałem się uczyć, jeszcze jej nie było!
Easy Greek na platformie You Tube
Było już natomiast bardzo wartościowe narzędzie w postaci kanału Easy Greek na platformie YouTube. Kanał prowadzony jest w ramach sieci Easy Languages. Wszystkie filmiki z tej serii mają podobną formę – najczęściej jest to wywiad uliczny. Nagrane wypowiedzi są transkrybowane i przetłumaczone na język angielski, często z dodatkowymi komentarzami. Na szczególną uwagę zasługuje seria Super Easy Greek – tematy są łatwiejsze (np. odmiana czasownika w czasie teraźniejszym), a tempo mówienia dużo wolniejsze.
Dla początkujących samodzielna nauka języka greckiego z wykorzystaniem filmików Easy Greek może wydawać się zbyt trudna. Wystarczy jednak odpowiednie podejście! Po pierwsze – nie zrażajcie się szybkim tempem, w jakim mówią Grecy 😊. Po drugie – najpierw opanujcie grecki alfabet (filmiki w większości nie mają transkrypcji na alfabet łaciński). W ten sposób oswoicie się z greckim pismem. Po trzecie – skupcie się na najbardziej istotnych frazach i słówkach. Jest to intuicyjne – każdy musi indywidualnie zdecydować, co przyda mu się na początku przygody z językiem greckim. Najogólniej rzecz biorąc, warto zapisywać nie tylko pojedyncze słówka, ale i całe zdania, żeby uczyć się słów w kontekście. Do nauki słówek i zwrotów polecam oczywiście wyżej wspomnianą metodę fiszek.
Samodzielna nauka języka greckiego – aplikacje do nauki
Grecki, choć nie jest językiem popularnym, to jest obecny w aplikacjach językowych. Osobiście przy nauce greckiego z nich nie korzystałem, ale korzystam przy innych językach, więc na tej podstawie mogę wymienić kilka spośród tych najbardziej wartościowych.
Kiedy słyszymy „aplikacja do nauki języka” najczęściej jako pierwsza przychodzi nam do głowy aplikacja Duolingo. Pisano już o niej wiele, zarówno opiewając jej skuteczność, jak i krytykując bezużyteczność. Prawda, jak to najczęściej bywa, leży gdzieś po środku. Faktycznie niektóre zwroty mogą wydawać się bezsensowne, a ćwiczenia powtarzalne. Jednak takie frazy pozwalają intuicyjnie poznawać strukturę języka, a powtarzalne ćwiczenia umożliwiają lepsze utrwalenie słówek. Oczywiście opieranie się na samej aplikacji nie przyniesie większych rezultatów. Niemniej, jeżeli chcecie utrzymać kontakt z językiem, a Duolingo przyciąga Was szatą graficzną i wiadomościami motywacyjnymi, nie zaszkodzi skorzystać. Język nowogrecki dostępny jest również na Pimsleur. Ich autorska metoda pozwala szybko rozpocząć konwersacje w tym języku. Kolejną aplikacją, dobrą szczególnie na sam początek, jest Mondly. Skupia się ona na rozwijaniu wszystkich sprawności językowych: pisania, czytania, słuchania i mówienia.
Samodzielna nauka języka greckiego – mówienie
Coś, do czego bardzo często nie mamy dostępu w przypadku samodzielnej nauki języka, to ćwiczenia konwersacyjne. Jest to jedna z największych przewag kursów językowych – po prostu jest z kim pogadać. Na szczęście dzięki temu, że mamy dostęp do Internetu, możliwość rozmowy z rodzimymi użytkownikami języka jest tak naprawdę na wyciągnięcie ręki!
Aplikacje do konwersacji, czyli konwersacje z native speakerami
Jeśli macie na to środki, szczególnie warto zainwestować w lekcje na platformach takich jak np. italki. Koszt godzinnej lekcji indywidualnej jest zdecydowanie niższy niż w przypadku kursu, a tutor całą uwagę poświęca Wam!
Jeśli ta opcja jest poza Waszym zasięgiem, to możecie skorzystać z platformy do wymiany językowej. Jak to działa? Łączycie się z Grekiem uczącym się polskiego (spokojnie, zdarzają się tacy) albo jakiegokolwiek innego języka, który Wy dobrze znacie i uczycie się języka greckiego w zamian za naukę innego języka. Jedną z aplikacji tego typu jest tandem, pozwalający m.in. na poprawianie błędów w toku konwersacji!
Mówienie do siebie
Wiele osób nie ma na jednak tyle śmiałości, żeby rozmawiać z kompletnie obcą osobą przez Internet (poza tym, to przecież samodzielna nauka języka greckiego). Przynajmniej na początku nauki. Co w takim wypadku? Mówcie po grecku do… siebie! Ja, zanim zacząłem lekcje na italki i konwersacje na tandemie, lwią część ćwiczeń konwersacyjnych w toku samodzielnej nauki języka greckiego odbywałem… pod prysznicem 😮. Tak! Mówienie do siebie czyni cuda! Nawet 5 minut dziennie powtarzania prostych zdań sprawi, że zrobicie widoczne (a w zasadzie – słyszalne) postępy! W ten sposób nie tylko utrwalicie nowe zwroty, ale – poprzez wypowiadanie greckich słów na głos – oswoicie się z innym (niecodziennym) brzmieniem swojego głosu. Ćwiczcie mówienie do siebie, a niezmiernie ułatwi Wam to “prawdziwe” konwersacje po grecku.
Osłuchanie się z językiem
Jeżeli podczas samodzielnej nauki języka greckiego nie macie kontaktu z żywym językiem, a jedynie słuchacie np. nagrań dołączanych do podręczników, to przy pierwszej rozmowie z Grekiem możecie się mocno zdziwić. Dlatego, aby lepiej osłuchać się z językiem greckim i przyswoić sobie jego nieco odmienną fonetykę, dobrze postawić na immersję. W immersji chodzi o “zanurzenie się” w języku, otoczenie się nim w Waszym codziennym życiu. I to już od samego na początku nauki. Jak to zrobić?
Wiele greckich stacji telewizyjnych prowadzi transmisje na żywo w Internecie, np. alphatv.gr/live/ czy star.gr/tv/live-stream. Podobnie jest zresztą, jeśli chodzi o radio. Osobiście bardzo lubię Real FM: https://live24.gr/radio/realfm.jsp, ponieważ dość często zapraszają gości na dłuższe wywiady. Jeżeli dopiero zaczęliście się uczyć greckiego, nie zrozumiecie za dużo, ale nic nie szkodzi! Najważniejsze jest w końcu osłuchanie się (a jak czasem uda Wam się zrozumieć jakiś zwrot – wspaniałe uczucie 🤩).
Osoby na nieco wyższym poziomie, mogą zmienić język w komputerze i telefonie na grecki (nie polecam na początku nauki!). Możecie też obserwować, jakie błędy popełniają rodzimi użytkownicy języka – do tego przydaje się profil na Instagramie @philolog_ina. Eleni na swoim profilu rozwiewa wątpliwości dotyczące ortografii czy podobnie brzmiących zwrotów. Umieszcza też na nim ciekawostki językowe. Przykładem może być rdzennie grecki odpowiednik słowa na kanapkę: oprócz σάντουιτς [sándłic] istnieje też αμφίψωμο [amfípsomo], co dosłownie można przetłumaczyć jako „obustronny chleb”. Jeszcze jedną rzeczą, którą możemy zrobić, żeby na co dzień otaczać się językiem greckim, jest połączenie języka i naszych zainteresowań. Jeżeli na przykład interesujecie się historią, możecie spróbować poczytać artykuły na stronie Μηχανή του Χρόνου [michaní tu chrónu] „Wehikuł Czasu”.
Samodzielna nauka języka greckiego – jak się motywować?
Największym wreszcie problemem przy samodzielnej nauce języka jest nie tyle zmotywowanie się, ale utrzymanie tej motywacji przez dłuższy czas. Nie znam jednej, złotej zasady, ale mogę dać Wam pewne wskazówki. Ważne jest obranie sobie jakiegoś celu – przeczytanie konkretnej książki bez słownika, zdanie egzaminu itp. Pomoże wam w tym reguła SMART, o której pisaliśmy tu. Oprócz tego szczególnie istotne jest to, aby nauka sprawiała Wam radość. Wybierajcie zatem takie sposoby nauki, które dla Was są ciekawe i które Wy lubicie – dla jednych będzie to aplikacja w telefonie, a dla innych tradycyjny podręcznik. Dlatego też nie zmuszajcie się do nauki – uczcie się każdego dnia (lub co parę dni) tak długo, jak długo nie nudzi Was nauka. Wtedy zróbcie sobie przerwę i do nauki wróćcie po czasie – pełni radości i entuzjazmu. I właśnie takiego nastawienia życzę Wam podczas nauki języka greckiego!
Mam nadzieję, że udowodniłem Wam, że samodzielna nauka języka greckiego jest możliwa i może być przyjemna 😊
