Jak poprawnie używać angielskiego czasu Present Continuous? Poznaj najważniejsze zasady!
Wpis powstał na podstawie lekcji nr 13. i 14. z Angielskiej gramatyki dla początkujących – zestawu 250 dwustronnych kart do nauki najważniejszych zagadnień angielskiej gramatyki na poziomie podstawowym.
Present Continuous – tworzenie
Formy osobowe czasowników w czasie teraźniejszym Present Continuous tworzy się z form osobowych czasownika „to be” („być”) oraz tzw. formy gerund (imiesłowu czynnego) czasownika głównego, np.:
Mike is doing his homework. (Michaś odrabia pracę domową.)
Formę gerund czasownika tworzy się z bezokolicznika oraz końcówki „-ing”:
I am sleeping.
We are sleeping.
Ponieważ czas Present Continuous tworzy się na bazie czasownika „to be” („być”), można w nim stosować formy ściągnięte tego czasownika:
I’m sleeping
We’re sleeping.
Pamiętaj, że form ściągniętych nie stosuje się w pismach oficjalnych!
Present Continuous – przeczenie
Przeczenie w czasie Present Continuous tworzy się przez dodanie cząstki „not” („nie”) po formie osobowej czasownika „to be”:
I am not sleeping.
We are not sleeping.
Przeczenie w czasie Present Continuous najczęściej jednak tworzy się z użyciem zaprzeczonej formy ściągniętej czasownika „to be”:
I’m not sleeping.
We aren’t sleeping.
Czas teraźniejszy ciągły – pytania
1. Pytania ogólne tworzy się za pomocą inwersji, czyli zamiany podmiotu z osobową formą czasownika „to be”, np.:
Mike + is + playing. (Michaś się bawi.)
Is + Mike + playing? (Czy Michaś się bawi?)
Inwersji nie stosuje się w przypadku pytania o podmiot:
Who is talking to her? (Kto z nią rozmawia?)
2. Pytania szczegółowe tworzy się za pomocą zaimków pytających, umieszczanych na początku zdania pytającego:
Why are you crying? (Dlaczego płaczesz?)
What are you waiting for? (Na co czekasz?)
Who is our neighbour talking to? (Z kim rozmawia nasza sąsiadka?)
Present Continuous – krótkie odpowiedzi
Gdy udziela się krótkich odpowiedzi na pytania ogólne, należy pamiętać, że – inaczej niż w języku polskim – krótkie „yes” („tak”) lub „no” („nie”) nie wystarczą. Odpowiedź twierdząca musi zawierać pełną formę czasownika „to be”, np.:
– Are you listening to me?! (Słuchasz mnie?!) – Yes, I am! (Tak!)
– Is mum having a bath? (Czy mama się kąpie?) – Yes, she is. (Tak.)
Odpowiedź przecząca powinna zawierać pełną lub ściągniętą formę tego czasownika, np.:
– Are they listening? (Czy one słuchają?) – No, they are not. (Nie.)
– Is he sleeping? (Czy on śpi?) – No, he isn’t. (Nie.)
Nieregularne formy imiesłowu czynnego
W niektórych przypadkach utworzenie formy imiesłowu czynnego gerund nie polega wyłącznie na dodaniu do bezokolicznika końcówki „-ing”.
1. Pierwszą grupą czasowników, których to dotyczy, są te zakończone na „-e”, np. „to make” („robić”), „to come” („przychodzić”), „to dance” („tańczyć”). W formie gerund tych czasowników „-e” znika po dodaniu „-ing”: e → ing np.:
to dance → dancing
Nie dotyczy to czasowników zakończonych na „-oe” lub „-ee”:
to see → seeing
2. Drugą grupą czasowników o nieregularnie tworzonej formie gerund są te zakończone na „-ie”, np. „to lie” („leżeć”), „to tie” („wiązać”) lub „to die” („umierać”). W tych czasownikach „-ie” zostaje zastąpione przez „-y” i dopiero do tak zmienionego rdzenia dodaje się końcówkę „-ing”: ie → y + ing, np.:
to lie → lying
3. Kolejną grupą czasowników o nieregularnie tworzonej formie gerund są jednosylabowe czasowniki zakończone grupą „pojedyncza samogłoska + pojedyncza spółgłoska”, np. „to get” („dostawać”), „to run” („biegać”). W takich przypadkach podwaja się spółgłoskę na końcu czasownika: n → nn + ing np.:
to run → running
Nie dotyczy to spółgłosek „w”, „x” oraz „y” (uznawanej w języku angielskim za spółgłoskę):
to snow → snowing
to box → boxing
to play → playing
4. Podczas tworzenia formy gerund zmianie mogą podlegać także czasowniki dwusylabowe, zakończone grupą „pojedyncza samogłoska + pojedyncza spółgłoska”, w których akcent pada na ostatnią sylabę, jak np. „to begin” („zaczynać”) czy „to prefer” („woleć”). W tych czasownikach podwaja się spółgłoskę na końcu czasownika: n → nn + ing np.:
to begin → beginning
Powyższa zasada znajduje zastosowanie zwłaszcza w przypadkach czasowników typu:
to forget → forgetting (forma podstawowa: to get)
to upset → upsetting (forma podstawowa: to set)
5. Nie podwaja się ostatniej spółgłoski w formie gerund, jeżeli:
- poprzedzają ją dwie samogłoski, np.:
to wait → waiting
to need → needing
- poprzedza ją inna spółgłoska, np.:
to work → working
to help → helping
- w czasowniku akcentowana jest przedostatnia sylaba, np.:
to happen → happening
to develop → developing
Pierwsze dwie z powyższych zasad stosuje się także do czasowników, w których akcentowana jest ostatnia sylaba:
to volunteer → volunteering
to export → exporting
6. Od każdej reguły są niestety wyjątki, tak więc występują one także wśród form gerund. Należy zwrócić przede wszystkim uwagę na czasowniki zakończone spółgłoską „l”. W formie gerund zawsze się ją podwaja: l → ll + ing, np.:
to travel → travelling
Nie podwaja się spółgłoski „l” w amerykańskiej odmianie języka angielskiego (AmE: to travel → traveling) oraz wówczas, gdy spółgłoska „l” jest podwojona już w bezokoliczniku (to install → installing).
Kiedy używać angielskiego czasu Present Continuous?
Czasu Present Continuous używa się przede wszystkim:
1. do opisywania czynności trwających w czasie mówienia o nich, np.:
Are you still waiting for Father Christmas? (Wciąż czekasz na św. Mikołaja?)
2. do opisywania wydarzeń w momencie ich następowania lub trwania, np.:
It’s starting to rain… (Zaczyna padać…)
It’s raining. (Pada.)
3. do wyrażania tymczasowego stanu rzeczy, np.:
I’m living in Paris at the moment. (Mieszkam obecnie w Paryżu.)
4. do opisywania zachodzących zmian, np.:
It’s getting dark. (Ściemnia się.)
5. do opisywania zachodzącego w danej chwili procesu, np.:
What are you thinking about? (O czym myślisz?)
Charakterystyczne wyrażenia dla Present Continuous to:
- now (teraz)
- just (właśnie)
- at the moment (w tej chwili)
- just now (właśnie w tej chwili)
- still (wciąż)
- right now (właśnie teraz)
6. Istnieje grupa czasowników, których zwykle nie używa się w czasie Present Continuous (przynajmniej – w ich podstawowym znaczeniu). Do takich czasowników należą te, które służą do wyrażania:
uczuć: to love, to like, to hate
I love him! (Kocham go!)
wiedzy: to know, to believe
I believe him! (Wierzę mu!)
wrażeń zmysłowych: to see, to hear, to smell
I see her! (Widzę ją!)
procesów mentalnych: to want, to hope
I want to go! (Chcę iść!)
sposobu wypowiedzi: to promise, to swear
I promise to stay. (Obiecuję zostać.)
cech i właściwości: to last, to taste, to smell
It lasts an hour. (To trwa godzinę.)
Czasowniki te mogą wystąpić w czasie Present Continuous w innym znaczeniu, np.:
I see him! (Widzę go!)
ale:
I’m seeing him on Friday. (Będę się z nim widział w piątek.)
Present Continuous – wyrażanie przyszłości
Czasu Present Continuous używa się również do wyrażania przyszłości, najczęściej:
1. do komunikowania wydarzeń, które zajdą w bliskiej przyszłości, np.:
I’m playing tennis this afternoon. (Gram dziś po południu w tenisa.)
2. do komunikowania wydarzeń, które zostały już zaplanowane i do których podjęto już przygotowania, np.:
I’m seeing my boss on Friday. (W piątek będę się widział z szefem.) [już się umówiliśmy]
Present Continuous czy Present Simple?
Present Continuous
1. czynności lub wydarzenia prawdziwe w chwili mówienia o nich:
It’s raining.
2. tymczasowy lub zmieniający się stan rzeczy:
I’m working on this project right now.
3. czynności powtarzające się w chwili mówienia o nich:
Look! That boy is hitting a dog!
4. czynności lub procesy trwające w chwili mówienia o nich:
She’s singing my favourite song!
5. procesy myślowe trwające w chwili mówienia o nich:
I’m thinking about her right now.
Present Simple
1. uniwersalne prawdy i fakty:
It often rains in autumn.
2. trwały stan rzeczy:
I work in a bank.
3. czynności powtarzające się bez związku z teraźniejszością:
This boy hits his brother every day!
4. umiejętności:
She sings great!
5. stan wiedzy, przekonania:
I think she is nice…
6. uczucia i wola:
I love her and I want to marry her!
7. cechy i właściwości:
That journey takes two hours.
8. wrażenia odbierane zmysłami:
This soup tastes good.
