Czasy angielskie wcale nie muszą być trudne! Dzięki temu wpisowi szybko sobie przypomnisz, kiedy używać Past Simple, a kiedy Present Perfect.
Wpis powstał na podstawie lekcji nr 17, 35 i 36 z Angielskiej gramatyki dla początkujących – zestawu 250 dwustronnych kart do nauki najważniejszych zagadnień angielskiej gramatyki na poziomie podstawowym.
Czasy angielskie: Past Simple (czas przeszły prosty)
Czas Past Simple, czyli czas przeszły prosty, opisuje przeszłe zdarzenia dokonane i nie ma związku z chwilą obecną.
Czasu przeszłego Past Simple używa się przede wszystkim:
1. do opisania czynności lub wydarzeń, które nastąpiły i zakończyły się w określonym czasie w przeszłości, np.:
I met him yesterday. (Spotkałem go wczoraj.)
2. do opisania czynności lub wydarzeń, które nastąpiły w bliżej nieokreślonym momencie w przeszłości, ale nie mają żadnego związku z teraźniejszością, np.:
I went to school with his brother. (Chodziłam z jego bratem do szkoły.)
3. do opisania stanu rzeczy w przeszłości, np.:
She looked wonderful. (Wyglądała cudownie.)
4. podczas zdawania relacji z wydarzeń z przeszłości lub opowiadania historii – do opisywania pojedynczych wydarzeń, np.:
The prince kissed the frog. (Książę pocałował żabę.)
5. podczas zdawania relacji z wydarzeń z przeszłości lub opowiadania historii – do opisywania pojedynczych, zakończonych czynności lub wydarzeń, które wydarzyły się jednocześnie bądź nastąpiły zaraz po sobie, np.:
I sat down, and then the phone rang. (Usiadłem i wtedy zadzwonił telefon.)
6. do opisywania zwyczajów i czynności powtarzających się w przeszłości, np.:
We usually went to the cinema on Fridays. (Z reguły w piątki chodziliśmy do kina.)
Dla czasu Past Simple charakterystyczne są pewne określenia czasu:
1. przysłówek „yesterday” („wczoraj”), umieszczany zazwyczaj na końcu zdania, np.:
I was there yesterday. (Byłam tam wczoraj.)
2. przymiotnik „last” („ostatni, zeszły”), umieszczany przed jakimś okresem, np.:
I met him last week. (Spotkałam go w zeszłym tygodniu.)
3. przysłówek „ago” („temu”), dodawany po oznaczeniu okresu, np.:
He came two hours ago. (Przyszedł dwie godziny temu.)
4. przysłówek „suddenly” („nagle”), dodawany w relacjach i opowieściach, umieszczany zazwyczaj na początku zdania, np.:
Suddenly, I heard a noise. (Nagle usłyszałam hałas.)
5. różnego rodzaju przyimki określające moment, np.: „at”, „on”, „in”, np.:
She went to France on Sunday. (Pojechała do Francji w niedzielę.)
Dla czasu Past Simple charakterystyczne są niektóre spójniki i wyrazy funkcyjne, np.:
1. wyraz „then” („wtedy, następnie”), wprowadzający następną czynność, np.:
And then I asked… (I wtedy zapytałem…)
2. wyraz „when” („gdy”), określający czas wydarzeń, np.:
When I was a child, I had a dog. (Gdy byłem dzieckiem, miałem psa.)
lub umieszczany przed pierwszą czynnością z kilku następujących po sobie, np.:
When I got back, I went to sleep. (Gdy wróciłam, poszłam spać.)
3. wyraz „as” („gdy”), umieszczany przed pierwszą czynnością z dwóch krótkotrwałych i następujących zaraz po sobie, np.:
As I came in, I saw a mouse. (Gdy weszłam, zobaczyłam mysz.)
4. zwrot „as soon as” („gdy tylko”), sygnalizujący, że kolejna czynność nastąpiła zaraz po czynności wprowadzonej przez ten zwrot, np.:
As soon as we got back, it started to rain. (Gdy tylko wróciliśmy, zaczęło padać.)
5. wyraz „until” („dopóki nie”), wskazujący moment, przed którym czynność nie nastąpiła, np.:
He didn’t stop until he got tired. (Nie przestał, dopóki się nie zmęczył.)
To podstawowe zasady użycia czasu przeszłego Past Simple. Więcej informacji (formy czasowników nieregularnych w Past Simple, tworzenie pytań itp.) znajdziesz w Angielskiej gramatyce dla początkujących.
Teraz pora na rozwiązanie krótkiego ćwiczenia.
Czasy angielskie: Present Perfect (czas teraźniejszy dokonany)
Czas Present Perfect jest w polskich ujęciach gramatyki angielskiej zwykle zaliczany do czasów przeszłych, ponieważ używa się go do mówienia o czynnościach lub wydarzeniach, które miały miejsce przed momentem wspominania o nich.
Ważne są tu następujące aspekty:
1. nie określa się, kiedy nastąpiła dana czynność (nie jest to istotne) – ważne jest, że ona w ogóle miała miejsce (aspekt „doświadczenia życiowego”), np.:
I have seen this film. (Widziałem ten film.) (= Znam ten film.)
Have you ever seen her? (Widziałeś ją kiedykolwiek?) (= Znasz ją? Wiesz, kto to jest?)
Często używa się tutaj określeń czasu takich jak „ever” („kiedykolwiek”) czy „never” („nigdy”).
2. czynność zakończyła się przed momentem mówienia o niej (aspekt „kompletności”), np.:
Kate has finished her homework. (Kasia skończyła odrabiać pracę domową.) (= Kasia ma już wolne, praca jest gotowa.)
Często używa się tutaj określeń czasu takich jak „already” („już”), „just” („właśnie”) czy „yet” („już”, „jeszcze”).
3. nie jest istotna sama czynność, ale jej rezultat, który jest widoczny w momencie mówienia o niej (aspekt „skutku dla teraźniejszości”), np.:
I have painted the kitchen. (Pomalowałem kuchnię.) (= Kuchnia jest świeżo pomalowana.)
4. czynność opisywana w czasie Present Perfect mogła być kilkakrotnie wykonana w przeszłości i istnieje realna możliwość ponownego wykonania jej w każdej chwili, np.:
I’ve been to England six times. (Byłam w Anglii sześć razy.) (= Do tej pory byłam w Anglii już sześć razy i dobrze ją znam. Może pojadę znowu.)
Często używa się tutaj określeń czasu takich jak „always” („zawsze”), „never” („nigdy”) czy „x times” („x razy”).
Czas teraźniejszy dokonany – „been to” i „gone to”
Ponieważ w czasie Present Perfect kładzie się nacisk na rezultat wykonanej czynności, należy zwrócić szczególną uwagę na czasowniki „to go” („iść, jechać”) i „to be” („być”). Te czasowniki, użyte w Present Perfect, niosą zwykle ze sobą dodatkowe znaczenie, a nie tylko informację, że ktoś gdzieś przebywa lub dokądś się udał, np.:
Kate has gone to Paris. (Kasia pojechała do Paryża.) (= Kasia jest w Paryżu. = Kasi tutaj nie ma.)
Podstawową informacją, jaką przekazuje to zdanie, jest to, że Kasia jest obecnie nieosiągalna (ponieważ wyjechała do Paryża) i nie ma jej tutaj. Z kolei zdanie:
Kate has been to Paris. (Kasia była w Paryżu.) (= Kasia była w Paryżu, ale wróciła i jest tutaj.)
informuje o tym, że Kasi nie było (bo była w Paryżu), ale jest już z powrotem.
Gdy mówi się o pobycie w jakimś miejscu, z którego się wróciło (np. przy tłumaczeniu nieobecności – jak wyżej – lub przy dzieleniu się doświadczeniami), po czasowniku „has/have been” używa się przyimka „to”!
Czasy angielskie Past Simple i Present Perfect – podstawowa różnica
Podstawową różnicą pomiędzy czasem przeszłym Past Simple a czasem teraźniejszym dokonanym Present Perfect jest znaczenie, jakie ze sobą niosą.
Czas Past Simple koncentruje się na wydarzeniach, które miały miejsce w konkretnym momencie w przeszłości i ten moment ma jakieś znaczenie – dlatego w zdaniach w tym czasie często używa się określeń typu: yesterday, last week two years ago, in 1986, after breakfast itp. Opis wydarzenia jest jednak tylko relacją z przeszłych wydarzeń, które nie mają ani znaczenia dla teraźniejszości, ani żadnego związku z nią.
Czas Present Perfect koncentruje się z kolei na wydarzeniach, które co prawda wydarzyły się w przeszłości, ale nie jest istotne – kiedy. Ważne jest, jakie ma to skutki dla teraźniejszości. W zdaniach w tym czasie często używa się określeń typu:ever, never, always, already, yet itp.
Porównanie znaczeń podobnego zdania w Past Simple i Present Perfect
Kate won the game in 1986. = Kasia wygrała rozgrywkę w 1986 r., odniosła wtedy ważny sukces. Nie wiadomo, czy nadal gra (ani czy w ogóle jeszcze żyje).
Kate has won six games in her life. = Kasia wygrała w swoim życiu już sześć rozgrywek, jest w tym zatem bardzo dobra, prawdopodobnie wciąż gra i na pewno jeszcze żyje.
Teraz pora na rozwiązanie krótkiego ćwiczenia.
Na dziś to wszystko! Mamy nadzieję, że te dwa czasy angielskie nie mają już przed Wami tajemnic i będziecie poprawnie używać ich w praktyce 🙂
